Knie Letsel
De knie is een heel complex gewricht. De bot structuren van boven- en onderbeen zijn niet passend. De meniscussen binnen en buiten zorgen voor een goed contact. De spieren van bovenbeen en van het onderbeen (de kuitspieren) zorgen voor een goede beweging.
Niet alleen van de botten, maar ook van het bewegen van de meniscussen. Dankzij de aanwezigheid van de knieschijf wordt mechanisch de goede voorwaarden geschapen voor bijvoorbeeld het goed strekken en buiten van de knie. Wanneer er een probleem ontstaan in één van de structuren, heeft dat zijn weerslag op de rest. Bekende letsels zijn de meniscusletsel, voorste kruisbandletsel, bandletsel, letsel van de knieschijf (patellafemoraal syndroom) en artrose.
Meniscus letsel
De meniscus is een stuk kraakbeen dat vrijwel los tussen het onder- en bovenbeen ligt. Het zorgt voor extra balans, juiste beweging in de knie en schokdemping. Een scheur in een meniscus veroorzaakt vaak slot- en pijnklachten. Een scheurtje in de buitenkant van de meniscus kan zelf genezen doordat hier een goede bloedvoorziening is. Als de scheur zich meer aan de binnenkant bevindt, is de kans op genezing kleiner en is een operatie dikwijls nodig.
Als er een stuk van de meniscus beschadigd is en eventueel wordt verwijderd, neemt de kans op knieartrose (slijtage) toe. Dit komt doordat een deel van de schokdemper dan is weggehaald. Hierdoor krijgt de knie een hardere stoot bij elke stap. Hoewel er door het operatief verwijderen van een meniscus een grotere kans op artrose ontstaat, zullen de pijnklachten meestal afnemen.
Een scheur in de meniscus kan acuut ontstaan bij een (sport)ongeval, waarbij een scheur ontstaat door een acute actie of bij een verkeerde draaibeweging. Tijdens het beoefenen van sport zoals voetbal, hockey of basketbal wordt er een grote kracht uitgeoefend op de meniscus, het kan zijn dat door een verkeerde draaibeweging de druk zo groot wordt dat er een scheurtje ontstaat in de meniscus. Meestal gebeurt dit bij de binnenste meniscus omdat die een stuk meer druk opvangt. Ook is de binnenste meniscus minder flexibel dan de buitenste, waardoor de kans op inklemming tussen boven en onderbeen groter is en dus ook de kans op een scheur groter wordt.
Een scheur in de binnenmeniscus komt vijf keer zo vaak voor als in de buitenmeniscus. Dit komt waarschijnlijk doordat de binnenmeniscus minder mobiel is dan de buitenmeniscus. Ongeveer 60 à 70 mensen per 100 000 per jaar krijgen te maken met een meniscusscheur. Vaker zijn dat mannen. Traumatische scheuren zien we meestal rond de leeftijd van 20 tot 30 jaar, degeneratieve scheuren tussen 40 en 60 jaar, en meer bij mannen dan bij vrouwen.
Uit een Scandinavisch onderzoek (BMJ, 2016; i3740 DOI: 10.1136/bmj.i3740) blijkt dat spiertraining bij een beschadigde meniscus net zo effectief kan zijn als een operatie.
Kruisband letsel
Centraal in het kniegewricht liggen de kruisbanden, de voorste en de achterste. Zij zorgen ervoor dan het onderbeen stevig vast blijft zitten aan het bovenbeen.
Een meniscusletsel gaat nogal een samen met een kruisbandletsel. Meestal is dat de voorste (vkb). 1 op de 556 sporters per jaar lopen een VKB letsel op, vrouwen maken 3x grotere kans dan mannen op dit letsel. Slechts 30% van de VKB letsels wordt veroorzaakt door direct contact met een tegenstander of stilstaand object. Dikwijls komt het door een verdraaiing in de knie waarbij de voet op de grond vast staat en het onderbeen naar buiten bewogen wordt.
- Alleen al bij voetbal zien we jaarlijks 4000 VKB blessures
- Vooral in de leeftijdscategorie 15-40
- Bij sporten waarbij moet worden gepivoteerd (draaiende bewegingen waarbij de voet op de grond gefixeerd staat) zoals basketbal, voetbal, handbal en skiën zien we vaak deze blessure.
- Jaarlijks loopt meer dan 3% van de amateursporters een VKB letsel op, bij topsporters soms wel tot boven de 15%
- In Nederland worden per jaar meer dan 9000 VKB operaties uitgevoerd.
- Een VKB letsel zien we veel bij vrouwelijke sporters. De kans op dit letsel is bij vrouwen 2 tot 8x groter dan bij mannen bij het beoefenen van dezelfde sport.
- Om na een operatie op hetzelfde sportniveau te komen is moeilijk. Na 3 jaar is 50% van de geopereerde niet terug op het oude niveau. Bij topsporters komt 83% terug op het oude niveau.
- Jongeren onder de 25 jaar die na een VKB revalidatie teruggekomen zijn op het oude niveau hebben 25% kans op een nieuw VKB letsel. Bij topsporters is die kans slechts 5%
Een kruisbandletsel heeft dus best wel een grote impact op het weer kunnen sporten. Een intensieve revalidatie gedurende een langere periode geeft nog geen garantie op terugkeer naar het oude sportniveau.
De motivatie om een langdurige revalidatie te volgen is dikwijls moeilijk.
Knie Artrose
Beschadiging van de knie ten gevolge van letsel(s) en/of operatie(s) leiden tot versnelde veroudering (artrose genoemd). Functioneren van de knie (en dus van het been) wordt minder, pijn bij diverse bewegingen, verminderde mobiliteit. In 2018 waren er naar schatting haast 1,5 miljoen mensen (veel meer vrouwen dan mannen) waar de diagnose artrose bij is gesteld.
De zorgkosten hiervoor in 2017 bedroeg 1,2 miljard euro. Dit komt overeen met 18,3% van de zorgkosten die gemaakt werden voor ziekten van het bewegingsstelsel en bindweefsel en 1,4% van de totale kosten van de gezondheidszorg in Nederland. Bij zowel mannen als vrouwen zijn de kosten van knieartrose hoger dan die van heupartrose.
Met gerichte maatregelen zijn de effecten van knie artrose te verminderen. Goede fysieke training, aanpassing van voeding (wanneer de persoon te zwaar is), aanpassing van schoeisel kan al een heel verschil maken. In het ernstigste gevallen zal een nieuwe knie moeten worden geplaatst. Per jaar worden er in Nederland zo’n 20.000 nieuwe knieën geplaatst.
Patellafemoraal Syndroom
Het patellofemoraal pijnsyndroom is de medische benaming voor pijnklachten rond de knieschijf (patella). De pijn kan optreden bij belasting zoals wandelen, hardlopen, traplopen, fietsen en neemt na inspanning vaak toe bij zitten met gebogen knieën.
Het is onduidelijk waardoor de pijn precies ontstaat. Vroeger werd gedacht dat de pijn in het kraakbeen tussen het dijbeen en de knieschijf ontstond, echter bevat kraakbeen geen zenuwen en kan dus geen pijnprikkel veroorzaken. Bij een verkeerde sporing van de knieschijf ontstaat er een ongunstige drukbelasting tussen de knieschijf en het bovenbeen. De ongunstige druk geeft mogelijk overbelasting van het bot en omliggende weefsels.
Er zijn verschillende oorzaken die een rol spelen bij het ontstaan en onderhouden van de pijnklachten rondom de knieschijf.
Vaak spelen meerdere factoren een rol:
- overmatige lenigheid
- geen goede verhouding tussen schoeisel en de ondergrond
- inactiviteit of juist overbelasting
- overmatige pronatie van de voet, plat- of holvoet
- standsafwijkingen van de benen
- slecht functioneren van de spieren van het been en de romp
De rol van de fysiotherapeut bij knie blessures
Intensieve revalidatie is hier erg belangrijk.
Behandeling in Leeuwarden
De behandeling vindt plaats in onze praktijk in hartje Leeuwarden, waar onze therapeuten u graag verwelkomen.
